Is onze democratie in gevaar?
Door: Ton Veraart en Jeanka Weijens
Lokale en regionale journalistiek verdwenen?
Je kunt niet naar een praatprogramma op TV kijken of de krant openslaan of de media hebben het er over………. de media.
De vraag is alleen: vinden wij kijkers, lezers deze media net zo interessant als de media dat zelf vinden? Onze mening? Nee, niet echt. Het lijkt erop alsof de media steeds meer bezig zijn met zichzelf, met hun eigen werkelijkheid en met zelf gestelde prioriteiten. Lokale en regionale media zijn nog weinig aanwezig bij vergaderingen van gemeenteraden of Provinciale Staten. Een typisch voorbeeld was zichtbaar en hoorbaar bij de laatste Statenvergadering in Middelburg. Omroep Zeeland publiceerde die ochtend peilingen die de omroep zelf had besteld. De SP zou volgens die peilingen de grootste worden. PvdA, CDA en VVD verloren fors, althans in de peilingen.
De uitzendingen stonden helemaal in het teken van interviews met reacties op die peilingen. Het Statencomplex en de vergaderzaal van Provinciale Staten diende alleen als decor, want het nieuws had de omroep immers zelf geproduceerd.
Verslag doen van een vergadering of duiding van de politieke processen? Geen tijd voor, want reporters waren bezig met het zelf gemaakte (eigenlijk gekochte) nieuws. Het waren bovendien peilingen die inmiddels al weer volledig achterhaald zijn, door andere peilingen wel te verstaan. Heel andere uitslagen, pardon, we bedoelen peilingen. Heel andere analyses, pardon, we bedoelen onzin.
Dit doet ons denken aan praatprogramma´s over voetbal. U kent ze wel, quasi interessant gewauwel van ex-profs en werkloze coaches wordt gepresenteerd als analyse. Terwijl sport (en zeker voetbal) zich niet leent voor analyses, Het ontbreken van gewone logica of ratio maakt het juist leuk vermaak.
In de zaterdagse Volkskrant van een paar weken geleden werd Thomas Erdbrink (o.a. correspondent voor de NPO in Iran) gevraagd of hij zijn journalistieke werk wel goed kon doen in Iran. Daarop stelde hij de vraag of het in Nederland mogelijk is om goed journalistiek werk te leveren als je weet dat er meer voorlichters zijn dan journalisten. Dat is een hele goeie vraag.
De media vinden zichzelf hot. Net als de voorlichters die er in overvloed aanwezig zijn. Op de circa 15.000 voorlichters en communicatiemedewerkers zijn er ongeveer 1.500 journalisten. Wat is het gevolg? Weinig journalisten produceren veel artikelen, hebben nauwelijks tijd voor onderzoek, slaan hoor en wederhoor over en kopiëren van voorlichters ontvangen persberichten of elders gepubliceerde artikelen, die deels op dezelfde abominabele wijze zijn gemaakt.
Onlangs publiceerde Hans Laroes een artikel over de teloorgang van de regionale pers. Conclusie: politici hebben het te makkelijk, worden onvoldoende gecontroleerd door journalisten. Er is te weinig ruimte voor onderzoeksjournalistiek.
Ontbreekt daardoor niet een essentieel aspect van democratie?
Toch houden wij hoop. Mede dankzij de opkomst van burgers die zelf nieuws genereren via sociale media. Een gotspe voor de traditionele media. De redding van onafhankelijke nieuwsvoorziening als noodzakelijk element in onze democratie. Een kans voor wie houdt van het journalistieke werk. Op eigen gezag onderzoek doen naar misstanden, gebruik maken van moderne hulpmiddelen, digitale verspreiding en eigen, persoonlijke netwerken. Journalistiek werk terug waar het hoort. Dat is namelijk midden in de (lokale en regionale) democratie.
D66 Zeeland heeft het behoud en de versterking van onafhankelijke regionale nieuwsvoorziening in het verkiezingsprogramma opgenomen. Dat kan ook los worden gezien van de institutionele belangen van bestaande bedrijven als Omroep Zeeland en PZC. Maar het is onlosmakelijk verbonden met het goed functioneren van ONZE democratie.
